DEPREM PSİKOLOJİSİ
Deprem sonucunda insanlar fiziksel bir yara almasa da psikolojik açıdan problemler ortaya koyabilirler. Bu tür doğal afetlerde çeşitli tepkiler gösterebiliriz. Bu farklı tepkiler tamamen normaldir. Şiddetli bir deprem sonrasında tipik olarak şok tepkisi veririz. Şok tepkisi duygusal olarak yoğun etkilenmişliğin bir göstergesidir. İnsanlar şok etkisindeyken yüz ifadeleri ve hareketlerinden depremden neredeyse hiç etkilenmediklerini düşünebiliriz ancak burada olan duygusal olarak donuklaşmak ve yoğun açıyı ifade edememektedir.
Şoktan sonraki tepkiler herkes için aynı olmayabilir. Bu tepkilerin çeşitlerini şöyle açıklayabiliriz.
Duygular derin olarak yaşanır.
Deprem psikolojisinde, duygular derin olarak yaşanır. Korku, endişe, panik, çaresizlik, karamsarlık, utanç gibi duygular hissedilebilir. Kişinin bu duyguları ani iniş ve çıkışlıdır.
Olayları tekrar ve tekrar düşünürüz.
Duygularımız ve düşüncelerimiz hala olayla birliktedir. Olayda olanları istemsiz olsa da tekrar tekrar gözünüzün önünden geçirebilirsiniz. Bunları birileri ile paylaşma ihtiyacınız artabilir. Böyle durumlarda hafızada problemler ortaya çıkabilir. Uyku ve yemek yeme gibi günlük rutin faaliyetlerinizin düzeni değişebilir.
Olayları paylaşmak istemeyebilirsin.
Daha önceki maddede bahsettiğim gibi diğer insanlarla görüşüp olayları anlatma ihtiyacı hissedebileceği gibi kişinin tam tersi bir isteği de olabilir. Olayları hiç konuşmayıp kişinin kendi başına kalıp düşünme ihtiyacı olabilir. Deprem psikolojisi bazı durumlarda tam tersi tepkileri de içerir.
İnsanlarla konuşmak isteyebilirsin.
Olayı yaşayan insanlarla olayları konuşmak ve paylaşmak isteyebilirsiniz. Bu hem size hem de olayı yaşayan diğer kişiler için yardımcı olabilir.
Fiziksel olarak hissedebilirsin.
Duygular bazen çok derinden hissedildiğinde ve etkisi büyük ise fiziksel sorunlarda hissedebilebilir. Yoğun stres vücudunuzdaki bazı mekanizmalar olumsuz etkileyebilir. Bunlara örnek olarak baş ağrıları, yoğun göğüs ağrısı, nabızda anomaliler, mide bulunması, titreme ve terleme gibi fiziksel olarak etkilenebilirsiniz. Deprem psikolojisinde, psikolojik olarak etkilenmek fiziksel etkilenmeye yansır.
Önemli olan:
Verdiğimiz tüm tepkilerin normal olduğudur. Bazılarımız bu etkileri o an bazıları çok daha sonra yaşayabilmektedir. Yaşaması günleri ayları bulabilmektedir. Bazı insanlarda bu tepkiler kısa sürerken bazıları bu tepkileri çok daha uzun süre verebilir. Önemli olan, farkındalığımızı böyle durumlarda arttıracak olan bunların normal olduğunu bilmemizdir. Aksi halde normalde yaşayacağımız panik, endişe, korku gibi duyguları çok daha fazla hissedebiliriz.
Bu tepkileri yaşarken sonsuza kadar sürecekmiş gibi gelir ancak bütün bunlar duygu sistemlerimizde regüle edilir. Düzenlenmesi biraz zaman alır ancak belirli bir süreden sonra sona erecektir. Kişiler bu etapta bir uzmandan yardım alabilirler.
Konuyu podcast olarak da dinleyebilirsiniz: